Elektriği ileten maddelere “iletken”, iletmeyen maddelere ise “yalıtkan” adını veriyoruz. İlk sorumuz şu ‘Hava iletken midir?’. Hava (Homojen gaazlar topluluğu) iletken değildir. Yani elektiriği iletmez. İletseydi eğer şuan prizinizde olan 220V ile çarpılıyor olurdunuz. Yıldırım ise, voltajı binlerce kat olan elektrik akımıdır. Gelelim ikinci sorumuza ‘Yalıtkan olan hava nasıl yıldırımı iletiyor? Yıldırımın olabilmesi için çok büyük bir potansiyel fark olması gerekir. Bu potansiyel fark o kadar yüksek olmalı ki havada serbest halde dolaşan iyonları kendine çekebilmelidir. Potansiyel farkın çok büyük olması ve iyonların yardımı ile havanın direnci kırılır ve yıldırım oluşur. Oluşan bu direnç kırma işlemi büyük bir ses oluşturur. Bu ses sanki hava yırtılıyormuş, yarılıyormuş gibi hissettirir. Akımın küçük bir kısmı ışığa ve ısıya dönüşür. Şimdi üçüncü sorumuza gelelim ‘Yıldırımı neden dallanmış şekilde görürüz?’. Bunun sebebi aslında açıktır. Akım bir süre boyunca tak bir atım şeklinde gerçekleşmez. Saniyenin bir milyonda biri hızda bir seri akım atımları halinde gerçekleşir. Akım her seferinde kendine uygun yolu arar. Biz hepsini bir görürüz ama her biri akımın gittiği farklı yollardır. Şu ortadaki parlak ışığı görüyor musunuz? O işte akımın kendini aktarabildiği yoldur.
ağır çekim yıldırım düşmesi paylaşan: gecelerintutsagi |
Seyir halindeki araca yıldırım düştü!! paylaşan: gecelerintutsagi |
Yıldırımdan bahsettik, birazda yıldırımdan nasıl korunduğumuzdan bahsedelim. Yıldırım malum yüksek voltajlı elektrik akımı. İnsanları kolayca öldürebilecek, vurduğu yeri yakabilecek,parçalayabilecek bir gücü var. Nasıl korunuruz? Aslında korunmak öyle zor değildir. Paratoner (Yıldırım savar) : Yıldırımı toprağa ileterek zararı sıfıra indiren bir araçtir. Kısaca anlatayım ; Potansiyel farkın yer ile gök arasında büyük miktarda oluşması sonucunda gökten yere yıldırım düşer. Yıldırım göğe en yakın yere düşer çünkü potansiyel farkı en yakın yerden sıfırlayabileceği yer en yüksek yerdir. Bu yüzden paratoner en yüksek binaların üzerine konulur. paratonerin bir ucu topraktadır ve buda gelen akımın direk toprağa iletilmesini sağlar.